De beste mondharmonica voor beginners

 

Droom jij ervan om de nieuwe Toots Thielemans te worden en de wereld af te schuimen met een reeks fantastische jazzconcerten? Dan is de combinatie van een kwalitatieve, duurzame mondharmonica én een unieke speelstijl het sleutelwoord. Een reden te meer dus om als beginnend muzikant jezelf niet voorbij te lopen en de tijd te nemen om van 0 te beginnen. Wij maken je in het onderstaande artikel graag wegwijs in de wondere wereld van de mondharmonica en helpen jou op die manier hopelijk op weg om je grote droom te realiseren. 

 

Wat is een mondharmonica?

Maar laat ons misschien eerst even van bij het begin beginnen, want wat is een mondharmonica precies en op welke manier kun je het instrument het best bespelen?

De mondharmonica wordt – niet geheel onlogisch uiteraard – beschouwd als een blaasinstrument dat op het gebied van toonvorming heel wat gelijkenissen vertoont met onder meer de doedelzak of trekzak. Het instrument functioneert doordat lucht met de mond door de gaten wordt geblazen én gezogen; wat meteen verklaart waarom het door heel wat muzikanten als een wisseltonig instrument wordt bestempeld. De luchtstroom die in het instrument wordt geblazen, zorgt ervoor dat de rieten of lamellen die in de gaten zitten verwerkt, zullen beginnen trillen waardoor verschillende unieke tonen worden geproduceerd.

Het spreekt voor zich dat het bespelen van een mondharmonica gelijk staat aan een optimale en sterke ademtechniek waarbij je met voldoende weerstand gaat in- én uitademen. Niet geheel onlogisch wordt om die eenvoudige reden, het instrument ook vaak aangehaald tijdens revalidatieprogramma’s van longpatiënten, zodoende hun diafragma alsook longspieren te stimuleren en versterken.

Maar dat is natuurlijk nog lang niet alles, want naast een correcte ademtechniek met voldoende weerstand, is het eveneens handig om te weten dat er verschillende speeltechnieken zijn. Daarbij maken we een onderscheid tussen “tongblocking” en “lipblocking”. De basis is bij beide technieken bijzonder gelijklopend waarbij je het instrument tussen je lippen plaatst – liefst niet te ver vooraan – en je lippen ontspant. Waar je met tongblocking de gaatjes die je niet wilt bespelen, gaat bedekken, is lipblocking toch net iets ingewikkelder. Lipblocking is een iets moeilijkere techniek waarbij je de lippen rond de mondharmonica gaat ontspannen en je de gaatjes afsluit met de zachte binnenkant van je lippen tot je een duidelijke toon krijgt. Deze manier van spelen vraagt wat meer oefening.

 

De verschillende soorten mondharmonica

Wist je trouwens dat er – apart van de 2 speeltechnieken die hierboven beschreven werden – ook andere verschillen waar te nemen zijn tussen diverse mondharmonica’s. Zo is er bijvoorbeeld een groot onderscheid tussen de zogenaamde diatonische dan wel chromatische mondharmonica’s en kan elk type daarnaast nog worden onderverdeeld in verschillende subcategorieën, al dan niet op basis van de toonsoort. Kortom, een compact en lichtgewicht instrument dat heel wat te bieden heeft en daardoor voor veel muzikanten juist interessant wordt.

Als beginnende muzikant wordt echter aangeraden om te starten met de diatonische mondharmonica vanwege de eenvoudige reden dat dit model vrij eenvoudig te bespelen is. Deze mondharmonica kenmerkt zich in de meeste gevallen door  tonen uit één specifieke toonladder. Een harmonica die gestemd is in C-majeur zal dan ook alleen maar akkoorden kunnen spelen met de tonen C, D, E, F, G, A en B en dit uiteraard in meerdere octaven of toonhoogtes. Daarbij kan de diatonische harmonica nogmaals worden onderverdeeld in 2 subcategorieën gaande van de Blues-harp tot de octaaf- én tremolo-uitvoeringen. 

Heb je toch al enige ervaring verworven en ben je helemaal klaar voor het grotere werk, dan kun je uiteraard verder opteren voor een chromatische mondharmonica. Het grootste verschil tussen de beide types, situeert zich hoofdzakelijk in de manier waarop het instrument wordt bespeeld. Daarbij wordt de chromatische mondharmonica gekenmerkt door een ventielschuif aan de zijkant dat je kunt bewegen met een knopje. Hierdoor zal de klank een halve toon omhoog gaan waardoor je de 12 verschillende tonen van de westerse muziek kunt spelen zonder hiervoor speciale speeltechnieken te moeten gebruiken. 

Verder zijn de rieten of de tongen van een chromatische harmonica meestal steviger dan bij de diatonische harmonica wat resulteert in een volle en rijke klank. Dat de chromatische mondharmonica een pak moeilijker is om te bespelen, wordt dus al vrij snel duidelijk. Dit verklaart meteen waarom hij niet geschikt is voor de beginnende muzikant. Enkele beroemde muzikanten waaronder Toots Thielemans en Stevie Wonder bespelen de chromatische mondharmonica.

Hoe zit het met de toonsoorten?

Als je denkt dat we het moeilijkste al achter de rug hebben, dan heb je het jammer genoeg mis want ja hoor, het kan allemaal nog net dat tikkeltje ingewikkelder. Zo moeten we niet alleen rekening houden met de verschillende speeltechnieken en types maar moeten we daarnaast ook aandachtig zijn voor de diversiteit aan toonsoorten. Want meer nog dan het type, raden wij aan om de keuze voor het instrument te laten bepalen door de toonsoort.

Zo is een beginnend harmonicaspeler beter af met een instrument dat gestemd staat in C-majeur én tevens garant staat voor een uitgebreid repertoire aan liedjes, deuntjes en melodieën. Ook de toonsoorten G-majeur en F-majeur lijken daarnaast frequent voor te komen. Wanneer je ervoor kiest om muziek te spelen uit het blues- of rockgenre dan opteer je maar beter  voor een instrument in het F-model zodat je de toonsoort C kunt spelen. Wanneer je kiest voor het G-model dan kun je in D spelen en zo ga je verder in de toonsoorten. Kortom, wil je een mondharmonica kopen voor beginners, let dan vooral op de toonsoort – meer nog dan het type.

 

Hoe leer je mondharmonica spelen? 

Met de bovenstaande informatie wordt al snel duidelijk dat er toch heel wat bij komt kijken. Het mag dan wel een vrij compact en lichtgewicht instrument zijn, toch garandeert de mondharmonica een brede waaier aan veelzijdigheid waarbij er grote verschillen kunnen worden genoteerd op het gebied van type, toonsoort en speeltechniek. Het is dus niet zomaar eventjes op het instrument blazen en hopen dat er enkele leuke tonen/ deuntjes tevoorschijn komen. Net zoals bij eender welk ander muziekinstrument, vraagt ook de mondharmonica een zekere toewijding, doorzetting en goede portie geduld.

Maar gelukkig ben je niet alleen en zijn er vandaag de dag heel wat mogelijkheden om de wondere wereld van de mondharmonica binnen te stappen. Zo kun je op YouTube alvast enkele leuke filmpjes raadplegen waarin je de basisbeginselen van dit – toch wel unieke – instrument haarfijn worden uitgelegd. En als je even wat verder zoekt, zul je zien dat er online diverse programma’s en lessenreeksen worden aangeboden die je – vaak tegen een spotprijsje – helpen de eerste stappen in de muziekwereld te zetten. Maar met theorie alleen zul je er uiteraard niet komen. Neem daarom de tijd om – bij voorkeur dagelijks – regelmatig te oefenen. Accepteer dat er dagen zullen zijn waarop het moeilijker lijkt te gaan en geef niet zomaar op. Net zoals met alles, zal ook dit leerproces met vallen en opstaan verlopen.

Wij zijn er echter van overtuigd dat je met de juiste doorzetting en toewijding binnen de kortste keren in staat zult zijn om enkele leuke melodieën en deuntjes uit je mouw te schudden. En vanaf dan is de stap naar unieke mondharmonica liedjes – die eveneens eender waar op het internet te vinden zijn – een heel pak kleiner. Misschien wordt jij wel de nieuwe Toots Thielemans en schuim je binnen de kortste keren alle concertzalen af om het beste van jezelf te geven!