Over welke akkoorden beschikt een ukelele?

 

We kennen allemaal wel het liedje en/ of de videoclip van “Over the rainbow” waarin de zachte en rustgevende klanken van de ukelele centraal staan. Maar wat is een ukelele en tot welke familie behoort dit instrument? Dit en nog tal van andere leuke weetjes en – misschien wel belangrijke – informatie kun je terugvinden in het onderstaande artikel. Alvast veel leesplezier gewenst!

 

Wat is een ukelele?

Om maar meteen met de deur in huis te vallen; alvorens meer te vertellen over akkoorden, de verschillende noten en het aantal frets, is het aangewezen om op de hoogte te zijn van wat een ukelele precies is.

Een ukelele – door sommigen ook wel omschreven als “ukulele” – is een klein en lichtgewicht snaarinstrument dat tot de familie van de gitaar gerekend wordt. Oorspronkelijk geproduceerd in Hawaii, wist de ukelele geleidelijk aan de volledige wereld te veroveren waarbij het bekende deuntje van de song “Over the Rainbow” vast en zeker voor een extra duwtje in de rug wist te zorgen.

Gaan we hier nog wat dieper op in, dan betekent het woord “ukelele” letterlijk “springende vlo”. We vermoeden dat het instrument zijn naam te danken heeft aan de tokkelbewegingen die door de bespeler ervan worden uitgevoerd. Daarbij omvat de oorspronkelijke ukelele een totaal van 4 snaren die samen een sext omvatten waarbij de akkoorden G-C-E-A worden aangedaan.

Maar daar is het uiteraard niet bij gebleven want niet veel later werden ook heel wat grotere varianten van de oorspronkelijke ukelele gebouwd, zodoende de diverse ukelele muzikanten en bands een meer gevarieerd klankbeeld aan te bieden. De combinatie van het handzame formaat enerzijds en de relatief eenvoudige stemming, zorgen ervoor dat de ukelele een vrij makkelijk en goed bespeelbaar instrument is.

 

Welke akkoorden kent een ukelele?

Maar vergis je natuurlijk niet want niets is wat het lijkt. Het spreekt voor zich dat de ukelele een relatief toegankelijk instrument is in vergelijking met bijvoorbeeld de cello of de viool, maar dat wil niet zeggen dat je er niets voor zult moeten doen. Ook hier zullen “leren” en “oefenen” vrijwel de belangrijkste sleutelwoorden doorheen de volledige rit worden.

Want is een ukelele in de praktijk echt zoveel makkelijker te bespelen dan bijvoorbeeld een standaard klassieke akoestische gitaar? Op vlak van snaren en frets is er uiteraard een duidelijk verschil waarbij de ukelele standaard 4 snaren telt en de akoestische gitaar er 6 heeft. Dus in dat opzicht zou het een pak makkelijker moeten zijn om met een dergelijk instrument van start te gaan maar vergis je niet want een viool kent ook slechts 4 snaren en wordt beschouwd als 1 van de moeilijkste muziekinstrumenten binnen het rijtje!

Kortom, om letterlijk én figuurlijk ook effectief grip te kunnen krijgen op deze kleine lichtgewicht gitaar, is het volgens heel wat professionele muzikanten aangewezen om te beginnen met de ukelele akkoorden. Deze zullen de basis leggen voor het creëren van eigen melodieën of het spelen van je meest favoriete nummers.

Maar ook hier willen we jouw enthousiasme toch even temperen want 4 snaren staan niet meteen garant voor een beperkt aantal akkoorden. Zo worden de 4 snaren – afhankelijk van het model – aangevuld met 12 tot maximaal 22 frets wat betekent dat je met een vrij basis ukelele toch wel makkelijk tot 1000 akkoorden kunt spelen. Dat had je misschien niet meteen verwacht, toch? Het wordt dus al vrij snel duidelijk dat je met een ukelele eender welk liedje, deuntje of muziekje zult kunnen spelen op voorwaarde dat je de akkoorden aanleert, ofwel door fysieke dan wel online lessen onder het mom van YouTube filmpjes.

 

De verschillende noten van een ukelele

Nu we een beter inzicht verworven hebben in de mogelijkheid tot het aanleren van – zeg nu zelf – toch behoorlijk wat verschillende akkoorden, loont het eveneens de moeite om wat dieper in te gaan op het creëren van noten. Want hoewel het aantal ukelele akkoorden haast oneindig lijkt, is de lijst van ukelele noten – gelukkig maar – een heel pak korter. Meer nog, je hoeft slechts 12 noten te leren om alle mogelijke combinaties te kunnen maken. Om het voor jou zo eenvoudig mogelijk te houden, zullen we de pianotoetsen van een klassieke piano als uitgangspunt nemen om de eenvoudige reden dat de noten daar praktisch netjes geordend naast elkaar liggen.

In eerste instantie – met de klassieke piano in gedachten – betekent dit dus dat er 7 witte toetsen te vinden zijn in de volgorde van C D E F G A B. Deze 7 noten worden – steevast een octaaf hoger – herhaald naarmate je verder naar rechts op het klavier van je piano gaat. Tot slot zijn er nog de 5 zwarte toetsen of zeg maar, zogenaamde halve noten die tussen C en D, D en E, F en G, G en A en A en B inliggen. Tussen de noten E en F en B en C zijn geen zwarte toetsen te vinden, wat meteen verklaart waarom je slechts 12 noten hoeft te leren op de ukelele. (De zogenaamde 7 witte toetsen in combinatie met de 5 zwarte.)

Kortom dat betekent dat je op eender welke ukelele steevast met dezelfde 12 noten speelt. Maar ook hier schuilt jammer genoeg een figuurlijk addertje onder het gras want omdat iedere snaar een andere stemming heeft, wordt het knap lastig om elke noot te kunnen vinden. Het is een kwestie van de juiste snaar op de juiste fret in te drukken om een noot op de ukelele te kunnen spelen. En omdat iedere snaar anders is gestemd, is het dus zo dat dezelfde noten op een andere positie liggen. Door uiteindelijk meerdere snaren op de juiste fret te gaan indrukken en daarbij alle snaren te bespelen, krijg je de eerder vernoemde mooie ukelele akkoorden.

Hoe kun je de verschillende akkoorden lezen?

Nu we weten hoeveel snaren en frets een ukelele telt en we wat wegwijs zijn gemaakt in het aantal akkoorden en noten, is het misschien een goed idee om hier wat dieper op in te gaan. Want hoe kun je de verschillende akkoorden lezen en wat zijn zoal de voornaamste ukelele akkoorden en tonen?

Om hier een duidelijk antwoord op te bieden, is het niet geheel onbelangrijk om kennis te hebben van de manier waarop ukelele snaren worden gestemd. Het spreekt voor zich dat er ook bij dit snaarinstrument verschillende manieren zijn om de snaren te stemmen. Het strakker aanspannen van een snaar zal ervoor zorgen dat de toon hoger wordt terwijl een los aangedraaide snaar dan weet garant zal staan voor een lagere toon. 

De standaard manier om een ukelele instrument te stemmen is echter wel degelijk volgens de bekende G C E A opeenvolging. Heb je toch wel moeite om deze volgorde te onthouden, maak dan gebruik van het praktische ezelsbruggetje “Goats Can Eat Anything”. Een G C E A stemming betekent eenvoudigweg dat iedere snaar bij het spelen – zonder daarbij de snaar op een fret te drukken – die betreffende basistoon garandeert. Ben je in het bezit van een concert ukelele dan stem je het instrument uiteraard op de G4 C4 E4 A4. Door deze samen te spelen zonder daarbij de snaren ook effectief in te drukken, dan speel je een C6 akkoord met G als de allerlaagste noot.

Om het voor enigszins overzichtelijk te houden, zetten we de belangrijkste ukelele akkoorden hieronder even op een rijtje:

• Ukelele G akkoord: refereert naar de bovenste snaar en wordt bijgevolg gestemd op G.
• Ukelele C akkoord: de opeenvolgende snaar gerekend vanaf het G akkoord en gestemd op – hoe kan het ook anders – C.
• Ukelele E akkoord: dit is de snaar na het C akkoord en wordt uiteraard gestemd op E.
• Ukelele A akkoord: dit is de volledig onderste snaar van het instrument en wordt dus standaard gestemd op A.

Houd er rekening mee dat de stemming van de snaren na verloop zal veranderen en het dus aangewezen is om je ukelele instrument regelmatig te checken en eventueel opnieuw te stemmen. Hoewel dit door sommige muzikanten op het gehoor gebeurt, raden wij jou aan om gebruik te maken van een bijpassend stemapparaat. Tegenwoordig bestaan er trouwens ook heel wat apps die jou helpen om een bepaald snaarinstrument correct te stemmen.

 

Waag jezelf aan enkele liedjes

Kortom, heeft de muziekmicrobe je duidelijk te pakken en wil je op zoek gaan naar een geschikt muziekinstrument om mee te starten, dan lijkt de ukelele misschien wel wat voor jou. Ondanks de duizenden akkoorden en de 12 verschillende noten – waarmee je overigens eender welke toon kunt spelen – is de ukelele één van de weinige snaarinstrumenten die relatief makkelijk aan te leren is. Houd er wel rekening mee dat er tegenwoordig verschillende types ukeleles bestaan en dat het basisinstrument met 4 snaren kan worden aangevuld met 12 tot 22 frets. Ga dus niet over 1 nacht ijs bij het stellen van de vraag “welke ukelele je wilt kopen”. Neem rustig de tijd om de verschillende opties te overwegen alvorens een uiteindelijke beslissing te nemen.

Eenmaal je het instrument van jouw keuze hebt aangekocht, is het aangewezen om lessen te nemen en dagelijks een half uurtje tot een uurtje te oefenen. Daarbij heb je de keuze tussen privé lessen waarbij – in de meeste gevallen – wordt lesgegeven door een ervaren muzikant. Daarnaast bestaat echter ook de mogelijkheid om online lessen te volgen of bepaalde basis akkoorden aan te leren via filmpjes op YouTube. Houd er wel rekening mee dat in het laatste geval bepaalde info best wel ingewikkeld kan zijn en dan doelen we voornamelijk op het gebruik van ukelele bladmuziek waarbij de notatie behoorlijk moeilijk is. Indien je op zoek gaat naar YouTube filmpjes of online cursussen, probeer dan te focussen op de bekende akkoordenschema’s en/ of tabs die vaak een pak eenvoudiger zijn om te begrijpen in tegenstelling tot de eerder vernoemde ukelele bladmuziek. 

Door bovendien regelmatig te oefenen, zul je merken dat je binnen de kortste keren al enkele leuke deuntjes en/ of melodietjes kunt spelen. En wie weet kun je binnenkort zelfs wagen aan het bekende nummer “I’m Yours” van Jason Mraz of het unieke “Counting Stars” van “One Republic”.